ကေမၻာဒီးယားႏုိင္ငံမွာ အတုယူစရာေကာင္းတာတစ္ခုက အစုိးရက လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အား သုံးစြဲမႈအတြက္ အခြန္အချဖစ္တဲ့ မီတာခကုိ ေလွ်ာ့ခ်ေပးတဲ့ အစီအစဥ္ ျဖစ္ပါတယ္။
လာမယ့္ ဧၿပီလကေနစလုိ႔ ၂၀၂၀ ခုႏွစ္အထိ ဓာတ္အားခေတြကုိ ႏွစ္စဥ္ ေလွ်ာ့ခ်သြားဖုိ္႔ အစီအစဥ္ ၇ မ်ဳိး ေရးဆြဲထားတယ္လုိ႔ လွ်ပ္စစ္အာဏာပုိင္ျဖစ္တဲ့ Electricity Authority of Cambodia (EAC) က ေၾကညာခဲ့ပါတယ္။
ကေမၻာဒီယားဟာ အိမ္နီးနားခ်င္း ႏုိင္ငံေတြထံမွ တင္သြင္းတဲ့ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အားကုိ အားကုိးေနရတာ ျဖစ္ၿပီး ေဒသတြင္းမွာ ဓာတ္အားခ ျမင့္မားတဲ့ႏုိင္ငံ တစ္ႏုိင္ငံ ျဖစ္ပါတယ္။ အခုလုိ ျပည္ပမွ တင္သြင္းေနရတာကုိ အေၾကာင္းျပၿပီး ဓာတ္အားခကုိ ပုိေတာင္းျခင္း မျပဳဘဲ ေလွ်ာ့ခ်သြားဖုိ႔ စီစဥ္ေဆာင္ရြက္တာ ျဖစ္ပါတယ္။
Ministry of Mines and Energy ရဲ႕ ေျပာေရးဆုိခြင့္ ရွိသူ Victor Jona က အခုလုိ အစီအစဥ္ေၾကာင့္ အိမ္ေထာင္စုေပါင္း ၁.၈ သန္းခန္႔ အက်ဳိးေက်းဇူး ရရွိၾကမယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။
‘‘ကၽြန္ေတာ္တုိ႔က အမ်ဳိးသား ဓာတ္အားကြန္ရက္ထံမွ ရယူသုံးစြဲတဲ့အေပၚမွာ အေျခခံၿပီး ရည္မွန္းထားပါတယ္။ စီရင္စူ ၂၅ ခုမွာ ၁၈ ခု အက်ဳံး၀င္ပါတယ္’’ လုိ႔ သူက ရွင္းျပပါတယ္။
ဓာတ္အားခ ေလွ်ာ့ခ်တာကုိ အိမ္ေထာင္စု တစ္လသုံးစြဲမႈအေပၚ အေျခခံထားတယ္လုိ႔ သူက ရွင္းျပပါတယ္။ ဥပမာအားျဖင့္ တစ္လတာ ဓာတ္အားသုံးစြဲမႈဟာ
၁၀ ကီလုိ၀ပ္နာရီ ေအာက္မွာ ရွိတဲ့ အိမ္ေထာင္စုေတြဟာ မီတာခ တစ္ကီလုိ၀ပ္နာရီအတြက္ ၄၈၀ ရီရယ္ပဲ ေပးရတဲ့အထိ ေလ်ာ့က်သြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ယခုႏႈန္းထားတက ၈၀၀ ရီရယ္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေတာ့ ထက္၀က္နီးပါး ေလွ်ာ့ခ်ေပးလုိက္တာ ျဖစ္ပါတယ္။
စ္လတာ ဓာတ္အားသုံးစြဲမႈဟာ ၅၀ ကီလုိ၀ပ္နာရီ ေအာက္မွာ ရွိတဲ့ မိသားစုဆုိရင္ေတာ့ တစ္ကီလုိ၀ပ္နာရီအတြက္ ယခု ၈၅၀ ရီရယ္မွ ၆၁၀ ရီရယ္ ျဖစ္သြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဓာတ္အားခေတြ ေလွ်ာ့ခ်ဖုိ႔ကုိ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ကတည္းက ဆုံးျဖတ္ခဲ့ၿပီး အစီအစဥ္ေတြ ေရးဆြဲခဲ့ၾကတယ္လုိ႔ EAC က ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ ဘယ္ေရြ႕ဘယ္မွ် ေလွ်ာ့ခ်မယ္ ဆုိတာကုိေတာ့ ယခုႏွစ္မွ ထုတ္ျပန္ေၾကညာေပးလုိက္တာ ျဖစ္ပါတယ္။
အိမ္ေထာင္စုေတြအတြက္ မ်ားမ်ားစားစား ေလွ်ာ့ခ်ေပးထားေပမဲ့ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြနဲ႔ စက္မႈလုပ္ငန္းေတြကုိေတာ့ ေလွ်ာ့ခ်ေပးတဲ့ ပမာဏက တစ္ကီလုိ၀ပ္နာရီအတြက္ ၂ ရီရယ္ေအာက္မွာပဲ ရွိတာမုိ႔ နည္းပါးပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ EAC မွ တာ၀န္ရွိပုဂိၢဳလ္ ႏုိရင္က ေလွ်ာ့ခ်တဲ့ ပမာဏက နည္းတယ္ဆုိေပမဲ့ သုံးစြဲတဲ့ လွ်ပ္စစ္ ပမာဏ မ်ားျပားတာေၾကာင့္ စုစုေပါင္းလုိက္ရင္ ေလ်ာ့က်သြားတာ သိသာလိမ့္မယ္။ အခ်ိန္ၾကာလာတာနဲ႔အမွ် ပုိသိလာမယ္လုိ႔ ရွင္းျပပါတယ္။
‘‘ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ တစ္ႏွစ္ထက္တစ္ႏွစ္ နည္းနည္းစီ ေလွ်ာ့ခ်ေပးခဲ့တယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့ ႏွစ္အတန္ၾကာတုန္းကနဲ႔ ယွဥ္ၾကည့္ရင္ ေလ်ာ့က်တာ သိသာပါတယ္။ ၂၀၁၀ ခုႏွစ္ကစလုိ႔ တစ္ကီလုိ၀မ္နာရီကုိ ၃၅၀ ရီရယ္ေအာက္မွာ ပဲ ရွိပါတယ္’’
အစုိးရက အနည္းဆုံးလုပ္ခ လစာေတြကို ႏွစ္စဥ္တုိးျမႇင့္သတ္မွတ္ေပးေနတာေၾကာင့္ ထုတ္လုပ္မႈစရိတ္ ျမင့္တက္လာေနတာမွာ ယခုလုိ ဓာတ္အားခ ေလွ်ာ့ခ်သတ္မွတ္ေပးတာဟာ ထုတ္လုပ္မႈစရိတ္ကုိ အနည္းနဲ႔အမ်ား သက္သာေစမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ျပည္ပရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈေတြနဲ႔ အေထာက္အပံ့ေတြကုိ ကုိင္တြယ္ရတဲ့ Council for the Development of Cambodia ရဲ႕ အေထြေထြအတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ Sok က လာမယ့္ ေျခာက္လမတုိင္ခင္မွာ ေဈးသက္သာတဲ့ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အားကုိ ရရွိလမ့္မယ္လုိ႔ Nikkei Asian Review နဲ႔ ေတြ႕ဆုံစဥ္ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။
Sok က ရွင္းျပတာမွာ ဓာတ္အားထုတ္ စက္႐ုံအသစ္ေတြ ရွိလာၿပီး ဟုိက္ၿဒိဳဂ်င္၊ ေက်ာက္မီးေသြး စတဲ့ ဓာတ္အားထုတ္ စက္႐ုံေတြ စတင္လည္ပတ္ၿပီ ျဖစ္လုိ႔ စက္႐ုံေတြအတြက္ ဓာတ္အား လုိအပ္ခ်က္ကုိ ျဖည့္ဆည္းေပးႏုိင္ေတာ့မယ္။ ‘‘အခုႏွစ္ ၂၀၁၈ ခုႏွစ္ကစလုိ႔ ျပည္တြင္းမွာ ဖူလုံေအာင္ ထုတ္ေပးႏုိင္မယ္’’
ကေမၻာဒီးယားဟာ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အားကုိ ထုိင္းနဲ႔ ဗီယက္နမ္တုိ႔ထံမွ တင္သြင္းေနခဲ့တာ ႏွစ္ေပါင္း အေတာ္ၾကာခဲ့ၿပီ ျဖစ္ပါတယ္။
၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ဟြန္စန္က ယခုႏွစ္မွာ အနည္းဆုံးလုပ္ခကုိ တစ္လ ကန္ေဒၚလာ ၁၇၀ ျပ႒ာန္းေပးခဲ့ၿပီး ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ထက္ ၃ ဆ ျဖစ္သြားတယ္။ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္တုန္းက အနည္းဆုံးလုပ္ခ နည္းပါးတာေၾကာင့္ ဂ်ပန္၊ ေတာင္ကုိရီးယား၊ တုိင္၀မ္နဲ႔ တ႐ုတ္တုိ႔မွ အထည္ခ်ဳပ္လုပ္ငန္းေတြ ကေမၻာဒီယားမွာ လာေရာက္ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံခဲ့ၾကတယ္။
အခုလုိ အနည္းဆုံးလုပ္ခလစာေတြ ႏွစ္တုိင္း တုိးျမႇင့္ျပ႒ာန္းေပးေနတာေၾကာင့္ လုပ္သားစရိတ္သက္သာတဲ့ အားသာခ်က္ ေလ်ာ့က်သြားေစပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ Sok က ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ရဲ႕ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ကုိ ကာကြယ္ေျပာဆုိပါတယ္။ လုပ္သားေတြ လစာပုိမ်ားရင္ သူတုိ႔ ပုိေပ်ာ္တယ္။ ဒီေတာ့ ကုန္ထုတ္စြမ္းအား ပုိတက္လာမယ္လုိ႔ ရွင္းျပပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အခုလုိ တုိးျမႇင့္သတ္မွတ္ေပးေနတာေၾကာင့္ အထည္ခ်ဳပ္က႑အတြက္ ျပည္ပတုိက္ရုိက္ရင္းႏွီးျမႇုပ္ႏွံမႈေတြကို ဆြဲေဆာင္အား က်ဆင္းတယ္လုိ႔ သူက ေျပာပါတယ္။ ‘‘ကၽြန္ေတာ္တုိ႔က ျပည္ပတုိက္႐ုိက္ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈကုိ ပုိမုိလုိအပ္လ်က္ ရွိတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ထုတ္လုပ္မႈစရိတ္ စုစုေပါင္းမွာ ေလ်ာ့က်ေအာင္ ထိန္းေပးထားဖုိ႔ ႀကိဳးစားပါတယ္’’
ကေမၻာဒီးယားမွာ ကန္ေဒၚလာကုိ အသုံးမ်ားၾကတယ္။ လက္လီဆုိင္ေတြ၊ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြက ႏုိင္ငံသုံးေငြေၾကးထက္ ကန္ေဒၚလာကုိ သုံးဖုိ႔ ပုိလုိလားၾကတယ္။ အဲဒီအခ်က္ဟာ ျပည္ပလုပ္ငန္းရွင္ေတြ ႏွစ္သက္တဲ့အခ်က္ ျဖစ္ပါတယ္။ ေငြလဲႏႈန္း အတက္အက်ေတြကုိ ထည့္စဥ္းစားစရာ မလုိေတာ့ဘူး။
Sok က ‘‘ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ရဲ႕ စီးပြားေရးက ေဒၚလာလႊမ္း စီးပြားေရးတစ္ရပ္ ျဖစ္ေနတယ္။ ဒီအတုိင္း ဆက္ရွိ္ေနဦၤးမယ္။ အဲဒီလုိ မရွိေတာ့မွာကုိ ပူစရာ မလုိဘူး’’ လုိ႔ ေျပာပါတယ္။
